Bayram İkramı Niyetine;
Yeni bir farkındalığımı paylaşayım.
"Sizin olmayan bir dunyanin atesiyle aydinlanip isiniyorum." diyen
Frantsz Fanon'a Selam olsun.
Frantsz Fanon'a Selam olsun.
"(1925-1961). fransa'nin martinique somurgesinde dunyaya gelir. 1943'te kuzey afrika'da yeniden orgutlenen anti-fasist fransiz kuvvetlerine katilir ve savastan sonra fransa'da kalir, lyon'da tip ve psikiyatri egitimi alir. tiyatro oyunlari ve politik yazilar yazmaya baslar ve bir fransiz'la, jose duble ile evlenir. fransa'dan ayrilmadan once 1952'de irkcilik ve somurgecilik uzerine ilk kapsamli incelemesi olan "siyah deri, beyaz maskeler" (black skin, white masks) kitabini yayinlar. kitabin orjinal basligi: "siyahlarin yabancilasmadan kurtulmasi uzerine deneme"dir.
aldigi egitim ve icinde yetistigi kultur nedeniyle genc fanon kendisini fransiz addetmektedir, fransiz irkciligini bizzat tecrube ettikten sonra gecirdigi psikolojik donusum kultur hakkindaki savlarina da sekil vermistir. fanon irkciligin siyah adami kolelestirilmesine karsi korlestiren, beyazlarin normlarini farkinda olmadan kabul ettiren, onu yabancilastiran psikolojik etkileri inceler. irkci bir kulturde yetismek siyahlarin kendini gerceklestirmesine engeldir der. beyazlarin kulturel degerleri icsellestirilir, hatta "derisine kazinir" siyahlarin, boylelikle siyah insanin bilinci ve bedenini tecrube edisi arasinda radikal bir kopma yaratilir.
fanon 1953'te cezayir'de blida-joinville hastanesi'nde psikiyatri bolumu'nun basina gecer. bu sirada kurtulus savasi patlak verir. fanon hastalarinin anlattigi iskence hikayeleri (hem fransiz iskenceciler hem de cezayirli iskence magdurlari hastasi olmustur) karsisinda bir donusum daha gecirir. 1956'da fransiz hukumeti icin calismayacagini soyleyerek istifa eder. istifa mektubunda, "eger psikiyatri insani cevresine yabanci olmaktan kurtaracak bir tibbi teknik ise, arap'in kendi ulkesinde edebiyen bir yabanci gibi yasadigini, mutlak bir kisiliksizlestirme halinde oldugunu itiraf etmem gerekir... cezayir'deki olaylar bir halki lobotomize etme cabasinin mantiki bir sonucudur" der.
istifasindan sonra tunus'a kacip kurtulus hareketi ile calisir. hareketi destekleyen yazilar yayinlamaya baslar. (bu donem yazilari 1964'te "afrika devrimi'ne dogru" (toward the african revolution) basligi ile derlenmistir.) gecici cezayir hukumeti'nin gana buyukelciligini yaptigi donemde cezayir kurtulus ordusuna malzeme tedarigi icin calisir ayrica.
gana'dayken losemiye (muteveffa edward said gibi) yakalanir, ama istirahati reddeder. "dunyanin lanetlileri"ni izdirap icinde gecirdigi 10 ayda bitirir (ve kitap oldugu yil yayinlanir). abd'nin maryland eyaletinde, bethesda ulusal saglik enstitusu'nde 6 aralik 1961'de vefat eder. istegi uzerine cenazesi cezayir kurtulus ordusu onursal mezarligina gomulur.
fanon ozellikle 1970'lerin sonundan 1980'lerin sonuna kadar gelisip serpilen "postcolonial studies" ekolu, homi bhabha, edward said, spivak ve daha bircoklari uzerinde etkili olmustur. ucuncu dunyanin marksist ya da baska egilimlerdeki devrimci hareketlerine yol gostermistir yazilari."
aldigi egitim ve icinde yetistigi kultur nedeniyle genc fanon kendisini fransiz addetmektedir, fransiz irkciligini bizzat tecrube ettikten sonra gecirdigi psikolojik donusum kultur hakkindaki savlarina da sekil vermistir. fanon irkciligin siyah adami kolelestirilmesine karsi korlestiren, beyazlarin normlarini farkinda olmadan kabul ettiren, onu yabancilastiran psikolojik etkileri inceler. irkci bir kulturde yetismek siyahlarin kendini gerceklestirmesine engeldir der. beyazlarin kulturel degerleri icsellestirilir, hatta "derisine kazinir" siyahlarin, boylelikle siyah insanin bilinci ve bedenini tecrube edisi arasinda radikal bir kopma yaratilir.
fanon 1953'te cezayir'de blida-joinville hastanesi'nde psikiyatri bolumu'nun basina gecer. bu sirada kurtulus savasi patlak verir. fanon hastalarinin anlattigi iskence hikayeleri (hem fransiz iskenceciler hem de cezayirli iskence magdurlari hastasi olmustur) karsisinda bir donusum daha gecirir. 1956'da fransiz hukumeti icin calismayacagini soyleyerek istifa eder. istifa mektubunda, "eger psikiyatri insani cevresine yabanci olmaktan kurtaracak bir tibbi teknik ise, arap'in kendi ulkesinde edebiyen bir yabanci gibi yasadigini, mutlak bir kisiliksizlestirme halinde oldugunu itiraf etmem gerekir... cezayir'deki olaylar bir halki lobotomize etme cabasinin mantiki bir sonucudur" der.
istifasindan sonra tunus'a kacip kurtulus hareketi ile calisir. hareketi destekleyen yazilar yayinlamaya baslar. (bu donem yazilari 1964'te "afrika devrimi'ne dogru" (toward the african revolution) basligi ile derlenmistir.) gecici cezayir hukumeti'nin gana buyukelciligini yaptigi donemde cezayir kurtulus ordusuna malzeme tedarigi icin calisir ayrica.
gana'dayken losemiye (muteveffa edward said gibi) yakalanir, ama istirahati reddeder. "dunyanin lanetlileri"ni izdirap icinde gecirdigi 10 ayda bitirir (ve kitap oldugu yil yayinlanir). abd'nin maryland eyaletinde, bethesda ulusal saglik enstitusu'nde 6 aralik 1961'de vefat eder. istegi uzerine cenazesi cezayir kurtulus ordusu onursal mezarligina gomulur.
fanon ozellikle 1970'lerin sonundan 1980'lerin sonuna kadar gelisip serpilen "postcolonial studies" ekolu, homi bhabha, edward said, spivak ve daha bircoklari uzerinde etkili olmustur. ucuncu dunyanin marksist ya da baska egilimlerdeki devrimci hareketlerine yol gostermistir yazilari."
"cezayir ulusal mücadelesinin kahramanıdır..endüstri ilişkileri kuramları'nın ihmal edildiği bir coğrafyanın (güney yarım küre) insanıdır. işçi sınıfı ve burjuvazi şeklindeki toplumsal yapı analizinin kapitalizm'in gelişmediği 3.dünya ülkelerini açıklayamayacağını söyler. esasen marksizm'in de meseleyi sanayi ile ilişkilendirmesine karşı çıkar. sömürge ülkelerinin tarihsizleştirilmesi gibi bir eleştiri sunar. ciddi bir modernizm kritiği de yapmıştır."
